Türk gramer yapısında bulunan noktalama işaretlerinden birisi de (:) iki noktadır. Hem matematik alanında hem de dil bilgisi alanında kullanılmaktadır. En çok metinlerde ve yazışmalarda yer almaktadır. Bu metin ve yazışmalar incelendiği zaman iki notanın kullanım alanı ve görevlerini daha doğru anlamak mümkündür. Sözlük içeriğinde isim olarak görülmesine rağmen cümle içlerinde özel açıklama ve anlam gösteren bir işarettir.
İki Noktanın Nerelerde Kullanılır?
A) Açıklama içeren alanlarda kullanılır.
- Kendimi takdim edeyim: Meclis kâtiplerinden Hayrullah
- Bestesiz: bestesi olmayan
- Yeni harfler geldikten sonra eski yazımız ile tek bir kelime bile yazmayan sadece iki kişi bilirim: İnönü ve Atatürk.
- Sıfat: isimlerin önüne gelerek onların nicelik ve niteliklerini belirten kelimeler.
- Bu işin en sağlam yolu şudur: Bilinenden şaşmamak
- Kelimeler genelde ikiye ayrılır: Fiiler ve isimler.
B) Kendisinden sonra gelen örnek verilen cümlelerde sonda kullanılır.
- Milli Edebiyat içerisinde akım temsilcilerinden birkaçı şunlardır: Halide Edip Adıvar, Ömer Seyfettin, Mehmet Emin Yurdakul, Ziya Gökalp…
C) Bir cümle sonunda alıntı bir cümle bulunuyorsa iki nokta işreti getirilir.
- O başarının sırrını bir kelimeyle ifade eder: Azim
- Çocuk merakla sordu: “Bana ne aldın?”
D) Karşılıklı diyalog içeren konuşmalarda kimin konuştuğunu belirttikten sonra da iki nokta kullanılır.
- Koro: Göğe erer başımız başınla senin!
- Bilge Kağan: Türklerim işitin!
- Üstten gök çökmedikçe, alttan yer delinmedikçe
- Ülkenizi, törenizi kim bozabilir sizin?
- -Arpayla buğday dışında ne biter bu topraklarda?
Ziraatçi sayar:
-Pancar, yulaf, mercimerk, nohut…
E) Ses biliminde uzun okunacak olan ünlülerden sonra iki nokta kullanılır.
- İ:cat,
- A:ile,
- Di:nen,
- Ceva:hir,
- Ka:til…
F) Kütüphanecilik alanında eser ve yazar adları arasına iki nokta getirilir.
- Ömer Seyfettin: Kaşağı
- Sabahattin Ali: Sırçaköşk
- Yahya Kemal Beyatlı: Kendi Gök Kubbemiz
- Zülfü Livaneli: Serenad
- Ali Ural – Posta Kutusundaki Mızıka
G) Matematik alanında bölme işareti yerine kullanılabilir.
- 12 : 6 = 2
- 50 : 2 = 25
- 80 : 4 = 20
- 2 : 2 = 1
- 60 : 30 = 2
- 46 : 2 = 23