Etiket arşivi: Ünlem İşareti ile ilgili örnekler

Ünlem İşareti Kullanımı (!)

Bir Cevap Yazın

Ünlem İşareti (!) Kullanımı

Noktalama işaretleri, kullanıldıkları cümlelerin soğuk yapısını bertaraf edip onlara hayat veren dil bilgisi müesseseleridir. Cümlelerin adeta duyguları olan noktalama işaretleri; tonlama, doğru telaffuz ve anlam kargaşasını engelleme gibi birçok görevi üstlenir. Ünlem işareti de bu niteliklere haiz bir noktalama işaretidir. Ünlem işareti kullanımı bilhassa duygu durumları içeren metinlerde karşımıza çıkar. Ancak kullanım alanı bununla sınırlı değildir. Ünlem işaretinin doğru kullanımı için kuralları şöyledir:

  1. Sevinç, heyecan, neşe, üzüntü, korku ve şaşkınlık gibi birçok duygu durumu ifade etmek için cümle sonuna ünlem işareti Bu kullanım alanı ünlem işaretinin asli görevidir. “Üniversiteden birinci olarak mezun oldum!”
  2. Seslenme, hitap ve uyarı anlamı barındıran cümlelerden sonra ünlem işareti kullanılır. “Ey Türk gençliği!”, “Yangın var, çabuk binadan çıkın!”
  3. Metin içinde alay, kinaye veya karşıdaki kişiyi küçümseme anlamı taşıyan cümlelerde o anlamın yüklenmek istediği sözcükten sonra parantez içerisinde ünlem işareti kullanılır. Bu kullanım okuyucuya sözcüğün gerçek anlamını taşımadığı, aslında tam zıt bir anlamda kullanıldığı bilgisini ulaştırmayı amaçlar. “Çok başarılı (!) birisi olduğunu iddia ediyor, ancak üniversiteyi tam altı yılda bitirmiş.”
  4. Ünlem işareti cümle sonunda kullanılabileceği gibi, ünlem barındıran sözcükten sonra da kullanılabilir. Her iki kullanım da dil bilgisi açısından doğrudur. “Eyvah! Çay döküldü.” veya “ Eyvah, çay döküldü!

Ünlem İşareti Örnekleri

Bir Cevap Yazın

Ünlem İşareti (!)

Ünlem işareti hüzün, sevinç, kızma, korku, heyecan, mutluluk, şaşkınlık ve benzeri duyguların bildirildiği cümlelerin sonuna konan noktalama işaretidir. Bunun yanında hitap, seslenme, uyarı ve emir ekleri gibi ekler bulunan cümlelerde de ünlem işareti bulunur. Ünlem işareti ile istenen anlam vurgulanarak aktarılır. Hafife alma, küçümseme ve alay etme gibi durumların bulunduğu cümlelerin sonuna da konulur. Kısaca cümlelerde duygularımızı ifade ederken ünlem işaretini sıkça kullanırız.

Ünlem İşareti İle İlgili Örnekler

  • Eyvah yemeği ateşin üstünde unuttum!
  • Dikkat eder misin az daha kaza yapıyorduk!
  • Maalesef bu projeyi de rakip firmaya kaptırdık!
  • Hey sana diyorum! Arkandan o kadar seslendim duymadın beni.
  • Yazıklar olsun sana! Bütün umudumuzu bu sınava bağlamıştık.
  • Çok kibarsın(!) gerçekten.
  • Yaptığın şakaya hepimiz gülüyoruz(!) gördüğün gibi.
  • O kadar azmettin ki(!) yıllardır harcadığımız emeği ziyan ettin.
  • Yeğenim Efe öyle sessizdir ki(!) bütün evi başımıza yıkar.
  • Ey Türk Gençliği!  Türk istiklalini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
  • Oh! O kadar yol yürüdük ama değdi.
  • Asker! Sağa dön. Kırk adım ileri marş.
  • Eyvah, yağmur yağacağını bilmiyordum her yerim ıslandı!
  • Dedem bizim yaşımızdayken araba ile gittiğimiz bu yolu iki saatte yürüyerek tamamlarmış(!)
  • Pembe de ne kadar yakışmış(!)
  • Hay Allah! Sana aldığım hediyeyi getirmeyi unuttum.
  • Vah vah! Pek de gençti.
  • Dur, koşa koşa gidiyorsun ama birazdan üzerinden geçeceğin merdiven kırılmak üzere!
  • Firdevs’e öyle kırıldım ki, beni düğününe davet etmemiş!
  • Vay be, gerçekten bana istediğim telefonu almışsın!
  • Of ya! Eğer derslerimi en güzel puanlarla geçersem beni tatile götüreceğine söz vermiştin.
  • Bu söylediklerimi sakın ama sakın arkadaşına anlatma!
  • Harika! Rengarenk tüylerle süslediğimiz uçurtmamış gökyüzünde uçmaya başladı.
  • Ece deyip durma, benim kadar başına taş düşsün!
  • Ah ah! Ne günlerdi o günler.

Ünlem İşareti Nerelerde Kullanılır

Bir Cevap Yazın

Ünlem İşareti

Cümle içlerinde hitap söz konusu olduğunda en sık karşılaşılan noktalama işaretine ünlem denilmektedir. Bu noktalama işareti içerisinde belli başlı duyguları barındırmaktadır. Bunlara; şaşkınlık, heyecan, korku, öfke, sevinç benzeri duygular örnek verilebilir. Ekstra olarak da hitap, emir, çağrı, engelleme anlamları ifade eden cümlelerde de kullanılmaktadır. Bu noktalama işareti kullanıldığı yerde bir vurgulama durumu oluşturur. Kimi zaman cümle içinde kimi zamanda cümle bitişinde yer almaktadır.  Bazı diğer durumlarda ise (!) içerisinde kullanım gösterdiği de görülebilir. Bunların hepsi duygu ve anlam farklılıklarına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Ünlem İşareti Nerelerde Kullanılır?

A) Heyecan, gurur, üzüntü, nefret, sevinç, hayret, şüphe, alay ve korku gibi içsel duyguları ifade ederken yazılı versiyonlarında kullanım gösterir.

  • Eyvah eyvah bunu nasıl yaparsın sen!
  • Neden doğruyu söylemiyorsun neden!
  • Arkadaş yurduma alçakları uğratma sakın!
  • Bir daha asla elimi tutma!
  • Anne!
  • İmdat!
  • Heyy sana diyorum!
  • Sana verdiğim emeklere yazıklar olsun!
  • Aa aşk olsun ama!
  • Dikkat!
  • Tabi o kadar sade (!) ki. Üzerindeki taşları saymazsak.
  • hiç yaramaz (!) bir kız değil, lütfen.
  • Sen gerçekten çok ince(!) bir adamsın

B) Nutuklar gibi hitaplarda kullanılır.

  • Aziz ve muhterem kardeşlerim!
  • Muhterem Efendiler!
  • Ey benim namlı, şerefli, sadık emirlerim!
  • Ey Şanlı Türk Ordusu!

C) Ünlem anlamı olan ancak onun yerine virgül işareti konulmuş olan cümlelerde virgülden sonra gelenlerin sonuna en uygun işaret getirilir.

  • Ah, sonunda geldin.
  • Ah, işte güzel havalar geldi.
  • Eyvah, hiç gelemeseydin keşke.

D) Söylevlerde de kullanıldığı görülür.

  • Kutlu Olsun!
  • Büyük Türk Milleti!

E) Cümle içinde duygulu kelimeden sonra da kullanılabilir. Cümlenin en sonuna da gelebilir.

  • Oh be, sonunda geldin.
  • Oh be! Sonunda geldin.
  • Eyvah eyvah! Çok geç geldin.
  • Eyvah eyvah, çok geç geldin.
  • Ah, işte o hiç olmadı.
  • Ah! İşte o hiç olmadı.

F) Küçümseme, üstten bakma benzeri olan anlamlarda cümlelerde parantez içinde kullanıldığı görülür.

  • Kadın akıllı (!) bu böyle olmaz.
  • Ekonomist adamlar (!) her şeyi bilirler.
  • Gençken ona kimseler yetişemezmiş(!)