Etiket arşivi: Köşeli Ayraç ilgili örnekler

Köşeli Ayraç Kullanımı ([ ])

Bir Cevap Yazın

Köşeli Ayraç ([ ]) Kullanımı

Köşeli ayraç, yay ayraç kadar sık kullanılmasa da Türk Dil Bilgisi kuralları gereğince kullanılan bir diğer ayraç çeşididir. Her ayracın kullanım alanı ve kullanım amacı farklı olmasından dolayı farklı ayraçlar vardır.            Bu ayraçların kullanım amaçları, genel olarak bir karışıklığın oluşmamasıdır. Yani yazılan metinlerde kullanılan kelimelerin hangisinin ne anlamda yazıldığını net biçimde göstermek maksadıyla kullanılırlar. Köşeli ayracın diğer bir adıysa köşeli parantezdir. Her ikisi de aktif olarak günlük hayatta kullanılmaktadır. Köşeli ayraç kullanımı ise şu şekillerde olmaktadır;

  1. Eğer bir cümle içinde ayraç kullanılacaksa ve bu ayracın içinde tekrar bir ayraç kullanılacaksa bu durumda dıştaki ayraç için köşeli ayraç, içerideki ayraç içinse yay ayraç kullanılmaktadır. Örneğin: Sevgi Şairi [ Yunus Emre ( 1250?- 1320)] Türk Halk Edebiyatının gelmiş geçmiş en büyük temsilcilerinden birisidir ve bu yüzden her yıl anılmaktadır.
  2. Bibliyografig künyelerle ilgili bazı ayrıntılı bilgilerin verilmesi sırasında bu bilgilerin gösterimi için köşeli ayraç kullanılır. Örneğin: Aşk-ı Memnu [ Halit Ziya Uşaklıgil] Türk Roman Tarihinde adını altın harflerle yazdırmış nadir romanlardan birisidir.
  3. Bazen arkeolojik ve bilimsel araştırmalar sırasında metinlerin bir kısmı bulunurken diğer kısımları bulunamayabiliyor. Bu gibi durumlarda ilgili kişilerde metin yarım bırakılmayıp tamamlanır. Metnin tamamlanan kısımları köşeli ayraç içinde belirtilir. Örneğin: Abam kağan öldüğünde küçük kardeşim Kül-tegin ye[di yaşındaydı…]

Köşeli Ayraç Nerelerde Kullanılır?

Bir Cevap Yazın

Köşeli Ayraç

Köşeli ayraç en çok kullanılan noktalama işaretleri arasında yerini alır. TDK kurallarına uygun olarak birçok yerde kullanımı söz konusu olmaktadır.

Köşeli Ayraç Nerelerde Kullanılır?

A) Özel bir isme yönelik kullanımda söz konusu olur.

  • Peyami Safa [Türk gazeteci ve yazar] birçok esere imza atmıştır. Bu alanda yazara yönelik önemli bir vurgulama söz konusu olmuştur. Bu vurgulamadan dolayı da ayraç kullanımı ortaya çıkmıştır. Bu sadece isme yönelik değil herhangi bir vurgulama olması halinde de kullanımı söz konusu olmaktadır.

B) Tam adı uzun olan bir cümlede onu kısaltmak için açıklama kısmında kullanılır.

  • Pablo Picasso [Sahne tasarımcısı, resim, heykeltıraş] gibi kullanımlarda ön plana çıkar. Burada yazar ismi tek olarak kullanılmıştır. Ancak açıklama yapmak amacı ile ayraç açılarak bu kısımda bir açıklama söz konusu olabilir. Böylece cümle içinde yazar tek olarak kullanılır. Ancak ayraç kısmında bir açıklamaya yer verilir.

C) Metni yazan kişi metin içinde bir alıntı geçirdiği zaman da kullanımı söz konusu olur. Burada alıntı tapılan kısma yönelik bir ayraç kullanılır.

  • Yazıları için en süslü cümleler kullanmak isterdi. Öyle ki “Bir mevsim [gibi] bakıyordu bana ” cümlesi buna örnektir. Burada cümle içinde özellikle alıntı yapışan bir vurgulu cümleye yönelik değinme söz konusu olmuştur. Bu değinmeden dolayı da ayraç işareti kullanılmıştır.

D) Herhangi bir duygu kullanımı esnasında da cümle içinde kullanımı söz konusu olmaktadır.

  • Ali gerçekte çok duygusuz. Özellikle de [düşünce olarak] duygusuz bir kişidir. Anacak yine de onu seviyorum. Burada bir kişiye yönelik duygu konusuna değinme durumu söz konusu olmuştur. Özellikle belli bir duyguya yönelik çağrışım olduğu zaman ayraç işareti ön plana çıkar. Ayraç kullanımı sadece duygu için değil herhangi bir düşünceyi dile getirirken bir şeyi belirtmek amacı ile de ön plana çıkar. Bu kapsamda ayraç kullanımı oldukça geniş yer tutan bir alana hitap eder. Hem çok kullanışlı hem de vurgu yapmak amacı ile ön plana çıkar. Bu yüzden en çok kullanılan noktalama işaretleri arasında yerini alır.