Kesme İşareti Nedir?
Türkçede sıklıkla kullanılan kesme işareti nedir? Bu işareti en çok özel isimlere gelen eklerin ayrılması gerektiğinde görürüz. Ancak kesme işaretinin kullanımı bununla da sınırlı değildir.
Öncelikle bu işaretten sonra boşluk bırakmanın doğru olmadığından söz edelim. Kesme işareti sonrası boşluk bırakmadan kelimenin eki yazılır. Kesme işareti kelimenin sağ tarafına ekten hemen önce gelir.
Ancak özel isimlere gelen her ek kesme işareti ile ayrılmamaktadır. Bunun için ayrılacak olan ekin ‘çekim eki’ olmasına dikkat etmek gerekmektedir. Yapım ekleri özel isimlere geldiklerinde bu şekilde ayrılmamaktadır.
Kesme işareti, bir dilin yazım kurallarında kullanılan bir işaret türüdür. Kesme işareti, cümleler arasında kullanılır ve cümlelerin birbirinden ayrılmasını belirtir. Türkçe’de kesme işareti, üst çizgi olarak gösterilir ve “-” olarak yazılır. Örneğin:
“Bu kitap benim- onun kitabı değil.”
Bu cümlede, iki farklı cümle birbirinden kesme işaretiyle ayrılmıştır. İngilizce’de kesme işareti, “-” olarak yazılır ve aynı şekilde cümleler arasında kullanılır.
Bu cümlede, iki farklı cümle birbirinden kesme işaretiyle ayrılmıştır.
Kesme işaretinin yanı sıra, dillerde cümleler arasında ayrım yapmak için noktalama işaretleri de kullanılır. Örneğin, Türkçe’de cümleler arasında noktalama işareti olarak nokta kullanılır. İngilizce’de ise cümleler arasında noktalama işareti olarak nokta ve virgül kullanılır.
Kesme İşareti Konu Anlatımı
Kesme işareti, bir cümlede iki farklı konu arasında ayrım yapmak için kullanılan bir noktalama işaretidir. Bu işaret, cümlede iki farklı düşünce veya ifadeyi birbirinden ayırarak, okuyucunun cümlede hangi konunun ele alındığını anlamasına yardımcı olur.
Kesme işareti, Türkçe dilinde “-” olarak gösterilir ve genellikle bir cümle içinde kullanılır. Örneğin: “İstanbul-Ankara arası tren seferleri bugün iptal edildi.” Bu cümlede, “İstanbul” ve “Ankara” arasında kesme işareti kullanılarak, iki farklı konu olan “İstanbul” ve “Ankara” birbirinden ayrıştırılmıştır.
Kesme işareti, aynı zamanda bir cümlede iki farklı yapıyı birbirinden ayırmak için de kullanılabilir. Örneğin: “O, hem öğrenci hem de öğretmen.” Bu cümlede, “hem öğrenci hem de öğretmen” ifadesi iki farklı yapıyı birbirinden ayırmak için kesme işareti kullanılmıştır.
Kesme işareti, ayrıca bir cümlede iki farklı düşünce arasında bir bağlantı kurmak için de kullanılabilir. Örneğin: “O, sınavı kazandı-ama üzüldü.” Bu cümlede, “sınavı kazandı” ve “ama üzüldü” arasında bir bağlantı kurulmuş ve iki farklı düşünce birbirinden ayırt edilmiştir.
Kesme işareti, dilimizde çok yaygın olarak kullanılan bir noktalama işaretidir ve cümlelerimizi daha açık ve anlaşılır hale getirir.
Kesme İşareti Nerelerde Kullanılır?
Kesme işareti nerelerde kullanılır;
- Özel isimlere gelen ekleri ayırmak (çekim eki)
- Şiirlerde hece uyumu için düşen hece olduğunu göstermek
- Yazımı aynı olan kelimelerde ekleri ayırarak anlam karmaşasını önlemek
- Kişi adlarından sonra kullanılan unvanlara getirilen çekim eklerini ayırmak
Kesme işaretinin bu görevleri sayesinde Türkçede rahatlıkla özel ve cins isimler birbirinden ayrılmaktadır. Bu da bir kelimenin özel olduğunu gösteren baş harfi büyük yazma kuralından sonra en önemli işaretlerden biridir.
Kesme İşareti ile İlgili Örnekler
Kesme işareti ile ilgili örnekler vermek gerekirse her bir madde için iki adet örnek verelim.
Kesme işareti, dilimizde çeşitli amaçlar için kullanılır. Örneğin, kesme işareti kullanılarak cümleler arasında bir ayrım yapılabilir veya bir ifadeyi bir başka ifadeyle açıklamaya yönelik bir ekleme yapılabilir. Ayrıca, kesme işareti, bir listede öğeler arasında bir ayrım yapmak için de kullanılabilir.
Kesme işareti, dilimizde genelde virgül gibi kullanılır ve çoğunlukla “,” olarak yazılır. Örneğin:
- Ben, seni aramaya gideceğim. (Cümleler arasında ayrım yapılmıştır.)
- İstanbul’da, Taksim Meydanı’nda bulunuyorum. (Bir ifade bir başka ifadeyle açıklanmıştır.)
- Öğle yemeği için, domates, biber, patates alacağım. (Bir listede öğeler arasında ayrım yapılmıştır.)
Not: Kesme işareti, Türkçe’de ayrıca ünlem işareti olarak da kullanılabilir. Örneğin:
- Ne yapıyorsun, sen? (Ünlem işareti olarak kullanılmıştır.)
Özel İsimlere Gelen Ekleri Ayırmak (Çekim eki)
Kesme işareti özel isimlere geldiğinde kesme işareti ile birbirinden ek ile sözcük ayrılır:
- Akşam Selin’in evine gideceğim.
- Dün Atatürk’ün çok güzel bir fotoğrafına rastladım.
Özel isimlere yapım eki geldiğinde ise artık yeni bir kelime türediği için bu özel isimlerden ek kesme işareti ile ayrılmamaktadır. Ancak yine kelime büyük harf ile başlar:
- Akşam Selinlere gideceğim.
- Ben aslen Ankaralıyım.
Şiirlerde Hece Uyumu
Bazı modern şiirler daha kurallardan bağımsız yazılırken; kafiyeli şiirlerde hece ölçüsüne dikkat edilerek kelimeler arasında bir uyum yakalanır:
- Karac’oğlan der ki gelir yazlar
- Güzel kimden aldın sen bu nazları
Yazımı Aynı Olan Kelimeleri Ayırmak
Yazımı ekler geldiğinde aynı olan cins isimler bazen karşımıza çıkabilir. Bu durumda yazar anlam karmaşasını önlemek için kelimeyi kesme işareti ile ayırır.
- Sorun’un ne olduğunu tekrar söyler misin?
- Soru’nun ne olduğunu tekrar söyler misin?
Kişi Unvanlarına Gelen Çekim Eklerini Ayırmak
Kişi adlarından sonra bazı durumlarda unvan kullanılır. Bu da özel isim olmasa da isme ait bir kavram olduğu için özel isimmiş gibi davranılır.
- Ahmet Bey’e nereden geldiğini sordum.
- Tuğçe Hanım’ın mesaisi ne zaman bitecek?
Kesme İşareti ile İlgili Ödevler
Kesme işareti ile ilgili ödevler Türkçe öğretmeniniz tarafından noktalama işaretleri konusu işlendikten sonra verilebilir. Bu durumda web sitemizde bulunan örnekleri kendiniz çoğaltarak ödevinizi yapabilirsiniz.
Örnekleri kendiniz türettiğinizde konuyu daha iyi kavradığınızı da fark edebilirsiniz.
Kesme İşareti Ne Anlama Gelir?
Türkçede kesme işareti ne anlama gelir, diye baktığımızda özel isimler ile doğrudan ilişkisi olduğu görülmektedir. Bunun dışında nadir başka kullanımları olsa da esasında en çok karşımıza özel isimlere getirilen iyelik ve durum hal eklerini ayırmak konusunda çıkmaktadır.
Bunun dışında bilinen bazı yanlışları ve istisnaları da not halinde verelim.
Not: Türk Dil Kurumu tarafından alınan son karara göre devlet kurumlarına, kuruluş, oturum, yer adları vb. getirilen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılmamaktadır.
- İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğüne
- Türkiye Büyük Millet Meclisine
Not: Eğer ki kesme işareti kullanılması gereken bir yerde yay ayraç kullanılması gerekiyor ise bu durumda kesme işareti yay ayraçtan önce kullanılmaktadır.
- Yakup Kadri’den (Karaosmanoğlu) okuduğum kitabı çok beğendim.
Klavyede Kesme İşareti Nasıl Yapılır?
Klavyede kesme işareti yapmak için, genellikle “-” tuşuna basılır. Bu tuş, klavyenin üst satırda yer alır ve genellikle “shift” tuşuna birlikte basılarak kullanılır. Örneğin, “shift” tuşuna basılı tutarak “-” tuşuna basarak kesme işareti yazabilirsiniz.
Eğer klavyenizde “-” tuşu yoksa, “shift” tuşuna basılı tutarak “0” tuşuna basarak da kesme işareti yazabilirsiniz.
Bu yöntemler herhangi bir dil için geçerlidir ve klavyenin üst satırda yer alan tuşlar aracılığıyla yapılır. Ancak bazı dillerde kesme işaretinin yazımı farklı olabilir ve o dilin klavyesiyle yapılabilir. Örneğin, Türkçe klavyesi “Alt Gr” tuşuna basılı tutarak “-” tuşuna basarak da kesme işareti yapılabilir.
Macbook Kesme İşareti Nasıl Yapılır?
Macbook bilgisayarlarda kesme işareti yapmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Klavyenizdeki “Shift” tuşuna ve “-” (eksi) tuşuna aynı anda basın. Bu işlem sonucunda, klavyenizde “-” (kesme işareti) sembolü oluşacaktır.
- Eğer klavyenizde “-” (eksi) tuşu bulunmuyorsa, “Option” tuşuna basılı tutarak “-” (eksi) tuşunun yerine “Option” ve “Shift” tuşlarına aynı anda basarak kesme işareti oluşturabilirsiniz.
- Eğer yazım işlemini bir yazılım programı üzerinde yapıyorsanız (örneğin Microsoft Word), kesme işareti yapmak için “Shift” ve “-” (eksi) tuşlarına aynı anda basmanız yeterli olacaktır. Bu tuş kombinasyonu ile yazılım programı otomatik olarak kesme işareti sembolünü oluşturacaktır.
- Eğer yazılım programında “-” (eksi) tuşu bulunmuyorsa, “Option” tuşuna basılı tutarak “-” (eksi) tuşunun yerine “Option” ve “Shift” tuşlarına aynı anda basarak kesme işareti oluşturabilirsiniz.
Bu adımları izleyerek Macbook bilgisayarınızda kesme işareti yapabilirsiniz. Unutmayın, kesme işareti Türkçe dilinde “-” olarak gösterilir ve cümlelerimizde iki farklı konu arasında ayrım yapmak için kullanılır.